Hermann Hupfer - de
Stumpeschriener
Hitt hommer bim Scheme-Obed jo s Hauptthema mit em Riät.
De Grund do defir isch es seäzg-jährig Jubiläum vu
de Riätvegl. Dass es im Riät ebbel scho
urwüchsigi Liit gäe hett, des hemer hitt au scho ghört
und au scho gsenne. S sin Nämme gfalle wie Tschampedisi, Otto
Armbruster und Walter Gentner. Und wenn mer a so Kerle denkt we de Glaser-Moser,
de Faller-Hugo oder de Krach-Gregori, no wirds
jedem iigfleischte Villinger scho e weng warm ums Herz. Selbscht
de bekannte Schemme-Schnitzer Friedrich Moser kunnt uus em Riät,
und wer a so typische Uusdrück we Romäusturm, Spittelgarte oder
Weschhänki denkt, der wird irgendwenn au e mol uff de Stumpeschriener
kumme, über den ich eich jetzt e weng vuzelle werr.
De Stumpeschriener isch am 05.07. niizeh-hundert-zeä
z Villinge i de Bäregass uf d Welt kumme. Sini Elterä
waret de Roman und Karolina Hupfer, e geborene Hog. De Stumpeschriener
hett no e Schweschder mit Namme Hildegard ghett. Als sich im Johr
niizeh-hundert-niizeä d Glegeheit ergäe hett, isch die
ganz Familie Hupfer iis Riät zogge, wo d Großeltere
scho e Huus ghett honn.
Im Riät hett de Stumpeschriener sii Kinder-
und Jugendziit vubroot, isch do z Villinge uf d Schuel gange
und hett dann als vierzeä-jährige Kerli e Schrienerlehr
bi de Firma Gier i de Badgass aagfange. Die Lehr hett
er mit em Gsellebriäf abgschlosse. Mer siäht uf
dem Bild s Hupfer-Huus i de Riätgass im Johr
niizeh-hundert-fifezwonzg. Ganz oäge fers Riät sind
die Hiiser mit Dacherker, z Villinge sait mer Guggehisli
dezue. Des Bild isch vum Villinger Wilfried Richter gmolt worre.
Er isch de Sohn vu de Emilie Braitsch, des isch des junge Maidli i de
Mitti.
Noch e baar Johr als Gsell hett de Stumpeschriener
welle ebbis Neis mache. Er hett sin Bündel packt und isch uf d Walz.
Er isch sellmol bis gi Salzburg kumme, wo er siin Onkel Rudolf bsuecht
hett. Wo er widder z ruck war z Villinge, hett er bi de Firma
Rieschterer als Schriener aagfange. Als dann d Weltwirtschaftskrise
au Villinge vuwischt hett, hett de Stumpeschriener sii Arbet
vulore.
Er hett dann Arbet gsuecht und isch schliäßli z
Schwenninge bim Erwin Würthner glandet. D Firma Würthner
isch hitt in eme ganz moderne Gschäftshuus im Steinkirchring.
De oä oder ander wird se villiicht kenne.
Am sibene-zwanzigschte-neunte niezeä-hundert-viredriißg hett
de Stumpeschriener siini Frau Monika ghirote. D
Monika Hupfer isch e geborene Beck gsi und isch als junge Backfisch mit
ere Familie Brachat vu Stette am kalte Markt gi Villinge kumme, wo se
dann als Huusmaidli aagschtellt war. Do z Villinge hett se
de Stumpeschriener kenneglehrt. Später war se bim
bekannte Villinger Arzt Dokter Wilken als Huuswirtschafterin i Schtellung.
Uus de Ehe vum Stumpeschriener und siire Frau sind insgsamt
drei Kinder entsprunge:
De Siegfried, de Hermann und d Irmgard.
Wo de Kriäg uusbroche isch, isch au de Stumpeschriener
iizogge worre. Er war bin ere Reserveeinheit vu de Kriegsmarine und isch
Aafang fiife-vierzg in amerikanische Gfangeschaft kumme. D Amerikaner
honnt de Stumpeschriener schließli gi Belgie in e Arbeitslager
gschteckt, wo er hett miäße Zwangsarbet leischte.
Noch ere gwisse Ziit i de Gfangeschaft hett de Stumpeschriener
sii Handwerk miäße unter Beweis schtelle, denn de amrikanische
Lagerkommandant hett im Stumpeschriener de Ufftrag gäe,
zum e original Schwarzwaldhiisli i Miniaturform z baue. De Stumpeschriener
hett sich a d Arbet gmacht und sich uubache aagschtrengt,
und s isch dann au wirkli e ganz schee Hiisli debi ruuskomme. Uff äll
Fäll war seller Lagerkommandant mee wie zfridde und do denoch
isch dann zwische dene zwei Manne so ebbis we e Freundschaft entschtande.
Als de Kriäg rum war und de Stumpeschriener uus de Gfangeschaft
entlasse worre isch, isch die Vubindung zu dem Offizier nit abgrisse,
denn der Amrikaner hett de Stumpeschriener i de fuffzger-Johr
mol z Villinge bsuecht.
Wo de Stumpeschriener anne niine-vierzg sii Moäschterprüfung
bschtande hett, hett er i siim Wohnhuus i de Riätgass
zeä d Schrienerei Hupfer gründet, dies
hitt no giit. Neb dere Arbet und dem Gschäftli umtriebe
wars fer de Stumpeschriener au wichtig, zum en Uusgliich z
hann. Sellen hett er i de Villinger Vurein gfunde: bi de Kolping,
i de Zunft, bi de Miliz, bi de Riätvögl als Riätbürgermoäschter
und privat als Drehorgelspieler.
Im Johr niezeä-hundert-sechse-driißg isch er i d Miliz iitrete.
Driißg Johr später, anne sibene-säezg, hett er dann de
Haase-Guschtel als Hauptmann abglöst. Vor em Haase-Guschtel
war bekanntlich de Kohle-Beck Miliz-Hauptmann. Uff dem Bild
siäht mer die drei gschtandene Herre:
De Stumpeschriener hett drei fer ihn wichtige Hobbies ghett:
Uhre, Drehorgle und Fasnet mache. Hobbies, wo sich im erweiterte Sinn
guet honn konni mitenander vukuttle lau, denn bi de erschte Katerbefreiung
vum Kater Miau us em Romäusturm hett er zemmit mit em Riätfrisör
Otto Armbruster, de Stampferle, Drehorgel gschpillt
und so fer d Unterhaltung vu de Liit gsorgt.
S Riät war sellmols scho e vuschworene Gemeinschaft wo
gwisst hett, we mer räet Villinger Fasnet macht. Und wo sich
d Rietvögl gründet honn, war de Stumpeschriener
naddirlich au mit debi. Er war au onner vu de Urheber vu de Wiederiiführung
vu de Kinderfasnet im Riät. Des Bild wo ihr sennet isch
oäs vu de erschte Fotos, uf dene mer d Wäschhenki im Riät
siäht, vorne links vor de Schrienerei Hupfer schtoht de Stumpeschriener
mit siire Drehorgel, umringt vun em huufe Kinder:
Uff em näschte Bild siäht mer vier Borgermoäschter:
Z erscht die drei erschte Riätborgermoäschter: de Stumpeschriener
links, dann stehend de Tschampedisi Erwin Ummehofer, no kunnt
de Gold-Johann Johann Grießhaber und räets danne
de damalig OB. Des Bild isch anne drei-e-aazg bim 25-jährige
Jubiläum vu de Riätvegl grad do hanne im Münschterzentrum
ufgnomme worre:
Ihr sennets selber: a de Fasnet war de Stumpeschriener i
siim Element. Er hett es sich nit näe lau, a de Villinger Hohe
Dääg meemols s Häs zum Wäesle. War er am Fasnetsunntig
de Riätborgermoäschter, no isch er am Fasnetmentig
als Hauptmann i Miliz-Uniform vorne nuus marschiert. Am Fasnetdinschtig
hetts dann miäße gottig gau: wo ner mit de Miliz durchs
Riättor durch war, isch er im Stechschritt durch d Aalage zruck
iis Riät, dert hett er sich gschwind umzogge, um
dann wieder als Riätborgergmoäschter bi de Riätvegl
uff de Kutsch mit z fahre.
Des älles isch naddirlich nit ohne d Unterstützung vu siire
Frau gange, wo bi de Riätwieber die Groß Trumml gschlage
hett. Sie hett ihm miäße über d Fasnet ebbl en huufe Häser,
Hemder und Tschoope naa rischte, damit des ganz Ding au reibungslos hett
ablaufe kinne:
I siim Beruäf als Schriiner isch de Stumpeschriener
vu ällem als Fachmaa fers Herrichte vu alte Möbel bekannt gsi.
Im Johr niezäe-hundert-oäne-sibbezg hett er sii Werkstatt uusgsiedlet
- s Huus i de Riätgass isch vu de Stadt im Zug vu de Riätsanierung
uffkauft und reschtauriert worre. Wie schee sich des Hiisli hitt giit,
des senne mer do uf dem Bild.
Obwohl de Stumpeschriener i de Villinger Vureinswelt vuwurzlet
war, war ihm sii Familie s höchschte Gut. Vu älle Dinge de Summerurlaub
mit ällene Familie-Mitglieder und mit de Enkel i de Ortschaft Steeg
im Lechtal in Tirol war ebbl ebbis Bsunders. Insgsamt sechs Enkelkinder
waret schliäßli de ganze Schtolz vum Stumpeschriener.
Weller Kerle hett nit scho mol devu troomt, am Fasnetmentig-Morge zemme
mit siim Großvatter bim Umzug bi de Miliz mit z marschiere? Siim
Enkel Peter isch des a de Fasnet niezäe-hundert-dreie-sibbezg ermeglicht
worre.
Stichwort Kinder: Mit denne hetts de Stumpeschriener bsunders
guet kinne. No i de Sibzger-Johr war es ebbis Uußergwehnlichs,
wenn de Stumpeschriener a de Fasnet am Schtroßerand
gschtande isch und mit siire Drehorgel onn Gassehauer ab em andere
rabgschpuelt hett. Die doäle Kinder honn au selber mol am Dribbl
drille dirfe, wenn se de Stumpeschriener heflich gfroget honn.
Und er hett selte Nai gsait!
De Stumpeschriener war en gläubige und zielstrebige
Mensch, er war e Respektsperson und sii Wort und sii Meinung waret ebbis
wert im Städtle. Er war fer sii Ziit en großgwaasene
Maa vun eme Meter-aatzg - alloä scho des hett ihm e dementsprechendes
Erscheinungsbild und e gwisse Autorität vuliehe. Dass er do
dezue aber vu ällem Mensch war, zoäget die folgende
Rabbedizle:
De Stumpeschriener isch äll Sunntig iis Münschter
i d Kirch gange. Do debi isch er immer vu siim Kater - er hett en De
Buele gnennt - begleitet worre. Wo de Stumpeschriener
zum Huus nuus isch, hett er sich naddirlich en Stumpe aabrennt.
Der Stumpe war aber z lang fer de Wäeg vu de Riätgass bis zum
Münschter, also hett de Stumpeschriener de Stumpe uusgmacht
und hett en rechts nebem Münschterportal uf en Absatz glait.
Siin Kater hett i dere Ziit vor de Stadt-Apothek uff en gwartet
- und als d Kirch rum war, no hett de Stumpeschriener seller
Stumpe widder aabrennt und De Buele isch mit em zemme
homm gwacklet.
Obwohl de Stumpeschriener en Gschäftsmaa war und
vu Beruäfs wege au in höhere Kreis vukehrt hett, hett
ers mit em Hochdeutsche nitt so ghett. Wo siin Sohn Siegfried bin
eme Gebortstag sii Freundin Maria - s Mariele - mitbroot
hett und selli ihrem künftige Schwiegervatter hett gratuliere welle,
hett de Stumpeschriener zu ihre gsait: Du derfsch jetzt
Du zu mir sagge! Und wo s Mariele
e baar Monät später schwanger worre isch, hett de Stumpeschriener
se in ere ruhige Minut zu sich gnomme, hett se zärtlich ghebbt
und ihre iis Ohr gflüschderet: Hoffentlich giits Zwei!
Wo de Stumpeschriener sii Schrienerei anne Achte-sibbezg a
siin Sohn Siegfried übergäe hett, no hett er mee Ziit ghett
fer sii Uhresammlung. Er isch dann regelmäßig i de Kär
is Werkschtättli nab, wo er siini Uhre ebbl selber repariert
hett.
Er hett e Sammlung umtribbe, selli war echt ebbis bsunders:
Spieluhre, mechanische Uhre, Flöteuhre und Schwarzwalduhre hetts
do gäe und sogar Reglateur und Standuhre. Die Uhresammlung isch ebbl
no i Familie-Besitz.
Anne Vier-et-aazg hett de Stumpeschriener mit siire Frau die
Goldig Hoozig fiire derfe, und zwar im Brueder-Klaus do z Villinge. Noch
de Mess isch es Jubelpaar mit eme Vier-Spänner vum Riegger-Manfred
gi Oberesche i d Sunne gfahre, wo mer groß gfiiret
hett:
Stumpeschriener - woher der Namme kunnt, bruuch ich eigentlich
nimmi erkläre. Ihr honnts selber gsenne: wenn onner vu Beruäf
Schriener isch und siin Stumpe praktisch ebbl im Muul hett, isch des offesichtlich.
Siini Stumpe hett de Stumpeschriener übrigens regglmäßig
im Dubakware-Gschäftli vum Hoge-Seppl i de Färberstroß
kauft. Und wenn de Stumpeschriener im Urlaub war, no hett
er vu dort au immer e baar Stumpe als Krämli mit homm broot. Ohne
Stumpe ischs halt nitt gange, er war siin ständige Begleiter,
au wenn er se oftmols mee gsugglet hett we graucht.
D Fasnet Niezeä-hundert-sechse-aazg hett dann sii letzschte Fasnet
si solle, denn am Karfritig i sellem Johr, s war de achte-zwanzigscht
März, isch de Stumpeschriener gschtorbe. Wo er
noch em Mittagesse sich hett welle uf de Wäeg zum Friedhof mache,
hett en im Treppehuus e Schlägli vuwischt. Er isch d Stege nabkeit
und mit siim Kopf uuglücklich an e Eck naa gschlagge. Mer hett
no de Notarzt griäft und de Stumpeschriener iis
Krankehuus brot, wo er geg de Fünfi jedoch vuschtorbe isch: sii Uhr
war abgloffe.
Bi de Beerdigung e baar Däg später waret dann älli Vurein
aawesend, um ihm s letzschte Geleit z gebe: Miliz, Narrozunft, Kolping,
Riätvögl. Sogar en Reisebus mit ere Abordnung uus Steeg im Lechtal
isch extra kumme, des isch der Ort, wo de Stumpeschriener
immer im Urlaub war.
Au wenn de Stumpeschriener scho über driißg Johr
doot isch, isch siin Charakter ebbl no lebbig, denn siin Sohn, de Hupfer-Siegfried,
hett siin Vadder in eme wunderschöne Suribel vuewigt. En wiitere
Suribel mit em Konterfei vum Stumpeschriener hett de Schnitzer
Karl Bösinger gschaffe:
Wenn morge i drei Woche am Fasnetsamschtig im Riät d
Wesch uffghenkt wird, no wird sich de oä oder ander Riätvogl
mit Sicherheit au a de Stumpeschriener erinnere. Wenn dem
so isch, no honn ich hitt Obed mit miim Beitrag über s Villinger
Original Hermann Hupfer, dem mer ebbl Stumpeschriener gsait
hett, älles räet gmachet.
Ju-hu-hu !!! Harald Schmidt, 09.01.2018
|